Tek katlı bir evin temeli sağlam, statik hesaplara uygun ve zemine göre doğru temel tipiyle yapılmalıdır. Genellikle radye temel, müstakil evlerde en çok tercih edilen yöntemdir.
Bu yazıda tek katlı bir evin temeli için hangi yöntemlerin uygun olduğunu, temel tiplerini, örnek maliyetleri ve uygulama detaylarını tüm yönleriyle ele alıyoruz.
Temel Nedir, Neden Önemlidir?
Temel, yapının tüm yükünü zemine aktaran taşıyıcı sistemin en alt kısmıdır. Temel ne kadar sağlam olursa, yapı o kadar güvenli olur. Yanlış yapılan bir temel, binada çatlaklara, oturmalara ve yapısal tehlikelere yol açabilir.
Tek Katlı Evler İçin Uygun Temel Tipleri
Tek katlı yapılar için aşağıdaki temel sistemleri tercih edilir:
1. Radye Temel
- Tüm yapı tabanını kaplayan, kalın ve sağlam beton tabakası.
- Avantajı: Zayıf zeminlerde yükü dağıtır.
- Uygunluk: Yumuşak zeminler, sulu topraklar, gevşek dolgu alanları.
2. Münferit Temel (Ayak Temel)
- Sadece kolon altlarına yerleştirilen temel plakaları.
- Avantajı: Malzeme ve işçilik açısından ekonomiktir.
- Uygunluk: Sert ve kaya zeminler.
3. Mütemadi (Sürekli) Temel
- Duvarların altında sürekli olarak uzayan temel şeritleri.
- Avantajı: Duvar taşıyıcılı yapılarda yaygın tercih edilir.
- Uygunluk: Orta sertlikteki zeminler.
Temel Seçimi Neye Göre Belirlenir?
Temelin tipi aşağıdaki faktörlere göre seçilmelidir:
- Zemin Etüdü Sonucu
- Yapının Statik Projesi
- Yük Miktarı ve Dağılımı
- İklim ve Su Seviyesi
- Arsa Eğim Durumu
Temel Derinliği Ne Olmalı?
Tek katlı bir ev için temel derinliği genellikle 70 cm ile 120 cm arasında değişir. Ancak bu değer:
- Don derinliği
- Su seviyesi
- Zemin sertliği
gibi etkenlere göre değişiklik gösterir.
Tek Katlı Ev Temeli İçin Kullanılan Malzemeler
- Beton (C25 veya C30 tercihen)
- İnşaat demiri (12 mm – 14 mm nervürlü)
- Çakıl ve mıcır
- Su yalıtım membranı
- Drenaj boruları (gerekiyorsa)
Örnek Temel Maliyeti Hesaplama (Radye Temel – 100 m²)
| Kalem | Birim Fiyat (TL) | Toplam (TL) |
|---|---|---|
| Hafriyat ve Tesviye | 200/m² | 20.000 |
| Demir İşçiliği | 300/m² | 30.000 |
| Beton (C30) | 600/m³ | 42.000 |
| Kalıp ve Kalıp İşçiliği | 250/m² | 25.000 |
| Su Yalıtımı | 150/m² | 15.000 |
| Drenaj Sistemi | 10.000 | 10.000 |
| Toplam Maliyet | — | 142.000 TL |
Not: Bu örnek hesap 2025 yılı İstanbul ortalama fiyatlarıyla hazırlanmıştır.
Temel Atma Aşamaları
- Zemin Etüdü Yapılması
- Kazı ve Tesviye İşlemleri
- Temel Kalıbının Kurulması
- Donatı (Demir) Yerleştirme
- Beton Dökümü
- Kürleme (Nemli Tutma)
- Yalıtım ve Geri Dolgu
Temel Atarken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Zemin etüdü yapılmadan temel atılmamalı.
- Donatıların paslanmaması için yerleştirme sonrası hemen beton dökülmeli.
- Beton dökümü sırasında vibratörle boşluk bırakılmamalı.
- Kür süreci 7 gün boyunca yapılmalı.
- Drenaj sistemi varsa temelin su alması önlenmeli.
Radye Temel mi Mütemadi Temel mi?
| Kriter | Radye Temel | Mütemadi Temel |
|---|---|---|
| Zemin Dayanımı | Zayıf zeminde tercih | Orta-sıkı zeminlerde |
| Maliyet | Yüksek | Orta |
| İşçilik | Zor | Orta |
| Taşıyıcılık | Daha güvenli | Yeterli |
| Kullanım Alanı | Modern projeler | Geleneksel yapılar |
Hangi Bölgelerde Hangi Temel Kullanılır?
- Karadeniz ve Marmara (yağışlı ve suya yakın zemin): Radye Temel
- İç Anadolu (sert ve kuru toprak): Mütemadi veya Ayak Temel
- Ege ve Akdeniz (orta sertlikte zemin): Her üç temel tipi de uygun olabilir
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Tek katlı bir ev için en güvenli temel tipi hangisidir?
Radye temel, yükü eşit dağıttığı için en güvenli seçenektir. Özellikle zemin problemi olan bölgelerde tercih edilmelidir.
2. Temel kalınlığı ne olmalı?
Tek katlı yapılarda radye temel için kalınlık genellikle 25–40 cm arasında olur. Bu değer projeye göre değişebilir.
3. Temel atma süresi ne kadar sürer?
İyi bir ekip ile temel kazısından beton dökümüne kadar 7–10 gün içinde tamamlanabilir.
4. Temel atılmadan önce neler yapılmalıdır?
- Zemin etüdü
- Statik proje hazırlanması
- Belediyeden ruhsat alınması
- Hafriyat izinlerinin alınması
5. Temel su alırsa ne olur?
Su alan temeller zamanla donatı korozyonuna, çatlaklara ve zemin oturmasına yol açar. Bu nedenle mutlaka su yalıtımı uygulanmalıdır.
Kısa Özet
Tek katlı ev temeli, zemin etüdüne uygun olarak belirlenmeli; radye, mütemadi veya ayak temel sistemlerinden biri tercih edilmelidir. Güvenli bir yapı için doğru temel seçimi kadar, uygulama kalitesi, yalıtım ve drenaj sistemleri de hayati önem taşır. Ortalama temel maliyeti 2025 yılı itibarıyla 100 m² ev için yaklaşık 140.000 TL civarındadır.