Komşu parseller arasındaki ortak bahçe duvarı, mahremiyet, güvenlik ve sınırın okunabilirliği için kritik bir elemandır. Doğru planlanmadığında komşuluk ilişkileri, bütçe ve zaman yönetimi zarar görür. Bu rehber; hukuki çerçeve, duvar tipleri, adım adım uygulama, örnek maliyet tablosu, detay çözümleri ve SSS ile süreci baştan sona netleştirir. (Aşağıdaki rakamlar örnek/varsayımsal olup yerel tekliflerle teyit edilmelidir.)
1) Hukuki & İdari Çerçeve (Önce Kontrol Edilmesi Gerekenler)
- Kadastro / parsel sınırı: Sınır hattını ölçümle netleştirin (şerit metre değil, ölçüm cihazı + aplikasyon krokisi).
- Belediye imar hükümleri: Yükseklik, malzeme ve geri çekilme (çekme mesafesi) şartları belediyeye göre değişir. Genelde ön bahçe duvarları arka/yan bahçelere göre daha alçak sınırlandırılır. Yazılı teyit alın.
- Site/yönetim planı: Kaplama rengi, yükseklik, panel/çit tipi gibi estetik standartlar olabilir.
- Komşuluk hukuku / muvafakat: Duvar sınır hattında ortak yapılacaksa, yazılı mutabakat (muvafakat) oluşturun. Masraf paylaşımı, bakım ve tamiratın nasıl yapılacağı net yazılsın.
- Altyapı hatları: Sınır boyunca elektrik, su, Telekom, doğalgaz var mı? Hasar riskine karşı kurumlardan güzergâh sorgulayın.
Basit Muvafakat Maddeleri (öneri başlıklar):
- Sınır hattı koordinatları
- Duvar tipi, ölçüleri, malzemeler
- Maliyet paylaşım oranı ve ödeme planı
- Garanti ve bakım sorumlulukları
- İhtilaf çözüm yöntemi (arabuluculuk vb.)
2) Duvar Tipini Seçme: Amaç, Bütçe, Zemin
| Tip | Ne Zaman? | Artılar | Eksiler |
|---|---|---|---|
| Betonarme perde (temel + donatılı duvar) | Yüksek dayanım, eğimli arazi, gürültü/saha güvenliği | Uzun ömür, sağlam | Maliyet ve işçilik yüksek, kalıp gerekir |
| Bims/tuğla/gazbeton (üstüne sıva/kaplama) | Orta bütçe, 1,6–2,0 m yükseklik | Ekonomik, hızlı | Rüzgâr yükünde payandaya ihtiyaç duyabilir |
| Doğal taş | Kırsal/estetik öncelik | Aşınma direnci, doğal görüntü | Usta ve taş kalitesine bağımlı |
| Gabion (tel sepet taş dolgu) | Drenaj yüklü, şev destekli | Su basıncına dayanım, geçirgen | Estetik algı göreceli, tel ömrü |
| Betonarme altlık + panel çit | Hızlı kurulum, orta bütçe | Hızlı ve düzenli görüntü | Tam mahremiyet vermez |
| Canlı çit (çalı) | Yumuşak sınır, estetik | Doğal görünüm, biyolojik çeşitlilik | Düzenli bakım ister |
3) Planlama: 6 Adımda Hazırlık
- Sınırı işaretleyin: Aplikasyon kazıkları + ip hattı (lazer nivelmanla kot).
- Zemin ve drenaj: Akış yönünü belirleyin; su sizin tarafa basıyorsa drenaj hendeği/borusu planlayın.
- Yükseklik & mahremiyet: Oturma kotundan göz hizası (~1,60–1,70 m) mahremiyet için alt sınırdır; rüzgâr ve belediye limitini gözetin.
- Temel seçimi: Zayıf zeminde daha geniş temel, don bölgelerinde don derinliği altına inin.
- Malzeme standardı: Donatı sınıfı, beton sınıfı, kaplama/koruma ürünleri ve pas payı netleşsin.
- Bütçe & takvim: Aşamaları ve hakediş yüzdelerini sözleşmeye bağlayın.
4) Adım Adım Uygulama (Betonarme Perde Duvar Örneği)
- Kazı ve temel hazırlığı
- Genişlik: duvar kalınlığının en az 2–2,5 katı, düz ve terazisinde.
- Grobeton 8–10 cm dökün; kot ve düzgün zemin sağlar.
- Donatı & kalıp
- Temelde iki yönlü donatı, dikey donatıların pas payları korunarak perdeye bağlanması.
- Kalıpta ankraj ve kuşak; patlamayı önlemek için sık ara bağlantı.
- Beton dökümü
- C30 (veya projede belirtilen) sınıfta beton; iğne vibratör ile boşluk bırakmadan sıkıştırın.
- Düşey derzlerde inşaat derzi katkısı kullanın (uzun imalatta).
- Kür ve kalıp sökümü
- 7 gün kür: güneşte ıslatma/örtü, kışta don riskine karşı koruma.
- Söküm sonrası yüzey hatalarını tamir edin.
- Su yalıtımı & drenaj
- Toprakla temas eden yüzeyde bitümlü sürme/membran + drenaj levhası.
- Drenaj borusu + geotekstil + çakıl, bina/duvardan uzağa eğim.
- Dolgu & kaplama
- Dolguyu tabakalar halinde sıkıştırın.
- Üst yüzeyde şap/kaplama ve gerekirse korkuluk/panel ekleyin.
Alternatif (Bims/Tuğla): Her 3–3,5 metrede bir betonarme payanda veya kolon ile destekleyin; üstte hatıl kullanın. Rüzgâr yükü olan bölgelerde payanda şarttır.
5) Örnek Maliyet (20 m × 2,0 m betonarme duvar, 20 cm kalınlık)
Varsayımlar: Şerit temel 50 cm geniş × 40 cm yüksek, duvarda C30 beton, donatı ~100 kg/m³, form işçiliği dahil. Fiyatlar örnek olup şehir ve projeye göre değişir.
Yaklaşık metraj:
- Duvar beton: 20 × 0,20 × 2,0 = 8,0 m³
- Temel beton: 20 × 0,50 × 0,40 = 4,0 m³
- Grobeton: 20 × 0,60 × 0,10 = 1,2 m³
- Toplam beton: 13,2 m³ (köşe/pilasterle 14,4 m³ kabul edilebilir)
- Donatı: 14,4 × 0,10 = 1,44 ton
- Kalıp alanı (tek yüz eşdeğer): ≈ 100 m²
Örnek birim fiyatlar (TL):
Beton C30 2.600/m³, demir malzeme 52.000/ton, demir işçilik 9.500/ton, kalıp 900/m², grobeton 1.300/m³, hafriyat 650/m³, yalıtım 320/m², drenaj hattı 600/m.
| Kalem | Miktar | Birim Fiyat | Tutar (TL) |
|---|---|---|---|
| Hafriyat + nakliye | 12 m³ | 650 | 7.800 |
| Grobeton | 1,2 m³ | 1.300 | 1.560 |
| Beton (C30) | 13,2 m³ | 2.600 | 34.320 |
| Donatı malzeme | 1,44 ton | 52.000 | 74.880 |
| Donatı işçilik | 1,44 ton | 9.500 | 13.680 |
| Kalıp (tek yüz) | 100 m² | 900 | 90.000 |
| Su yalıtımı (toprak teması) | 40 m² | 320 | 12.800 |
| Drenaj (opsiyonel) | 20 m | 600 | 12.000 |
| Ara Toplam | 247.040 | ||
| Beklenmeyen (%10) | 24.704 | ||
| Önerilen Bütçe | ≈ 271.700 TL |
m başı ~13.600 TL (20 m duvar). Payanda/kaplama/korkuluk eklendikçe artar.
6) Dayanım ve Uzun Ömür için Detaylar
- Genleşme/dilatasyon derzi: 8–10 m’de bir; termal çatlak riskini azaltır.
- Harpuşta/kapak taşı: Üstte eğimli ve damlalıklı kapak; su duvar yüzünden akıp gitmeli.
- Weephole / süzgeç delikleri: Drenajı zayıf dolguya karşı 50–150 cm aralıklarla su çıkış delikleri.
- Korozyon koruması: Zeminde bitümlü astar, pas payı ≥ 3–4 cm.
- Rüzgâr yükü: 2 m ve üzeri duvarlarda payanda/kolon ve temel genişliği artırımı.
- Toprak itkisi: Terazisinde dolgu + arka yüzeyde drenaj levhası; aksi hâlde kabarma/çatlama olur.
7) Komşu ile Masraf Paylaşımı: Pratik Yol
- %50–%50 paylaşım en yaygın olandır; ancak malzeme/estetik talebi farklı olan taraf fark maliyeti üstlenebilir (ör. doğal taş kaplama).
- Tek yüklenici – ortak sözleşme modeli, kalite ve tarihlerde uyumu artırır.
- Bakım protokolü: Boya/kaplama yenileme periyodu ve maliyet paylaşım yüzdesi yazılsın.
8) Hakediş (Ödeme) Planı Örneği
| Aşama | Oran | İçerik |
|---|---|---|
| Mobilizasyon + kazı | %15 | Şantiye kurulumu, kazı–grobeton |
| Donatı + kalıp | %30 | Temel ve perde donatısı, kalıp |
| Beton dökümü | %25 | Pompa + vibrasyon + kür başlangıcı |
| Yalıtım + drenaj + dolgu | %20 | Bitümlü uygulamalar, boru, sıkıştırma |
| Kaplama/harpuşta + teslim | %10 | Eksik ayıklama ve teslim tutanakları |
9) Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1) Duvar tam sınır üzerine mi yapılmalı?
Sınır hattı üzerine yapılacaksa komşu muvafakati şarttır. Aksi hâlde kendi parseliniz içine geri çekilme yapmanız gerekebilir. Belediyenizin şartları ve kadastro ölçümü belirleyicidir.
2) Kim öder?
Taraflar anlaşmaya bağlı paylaşır. Ortak duvarlarda genelde %50–%50; özel kaplama/ekstra talep eden farkı üstlenir. Yazılı sözleşme yapın.
3) En ekonomik çözüm hangisi?
1,6–1,8 m yüksekliğe kadar bims + payanda çoğunlukla ekonomiktir. Daha yüksek/rijit isteniyorsa betonarme önerilir. Mahremiyet gerekmiyorsa panel çit + beton altlık hızlı ve uygun maliyetlidir.
4)Beton Bahçe duvar yüksekliği ne olmalı?
Mahremiyet için genelde 1,60–2,00 m yeterli olur; ancak belediyenizin yükseklik limitini yazılı teyit edin.
5) Su ve rutubeti nasıl önlerim?
Toprakla temas eden yüzeyde yalıtım + drenaj ve wephole (su çıkış) şart. Dolguyu tabakalar hâlinde sıkıştırın.
6) Zayıf zeminde ne yapmalıyım?
Temel genişletilir, don derinliği altına inilerek radye/şerit boyutları artırılır; gerekirse zemin iyileştirme uygulanır (stabilizasyon, geogrid).
7) Komşu tarafındaki boya/kaplamayı kim yapar?
Genelde kendi cephesinin bakımını her parsel sahibi üstlenir; ama ortak sözleşmeye bu maddeyi açıkça yazın.
8) Ağaç kökleri duvarı iter mi?
Evet. Duvar hattına en az 1–1,5 m mesafede ağaç dikin; kök bariyeri kullanın.
9) Gürültü için hangi duvar?
Betonarme veya dolgu yoğunluğu yüksek taş/gabion duvarlar ses yalıtımında daha iyidir. Panel çit tek başına yeterli değildir.
10) İzin gerekir mi?
Birçok belediyede bahçe duvarı için bilgi/uygunluk istenir. Projeniz ve yüksekliğiniz arttıkça onay gereklilikleri de artar. Belediyenize danışın.
Sonuç
Komşu ortak bahçe duvarı, doğru hukuki adımlar ve teknik detaylarla uzun ömürlü ve sorunsuz olur. Sınırı ölçümle netleştirin, belediye limitlerini yazılı öğrenin, komşunuzla muvafakat ve maliyet paylaşımını sözleşmeye bağlayın. Uygulamada drenaj–yalıtım–payanda gibi kritik detayları atlamayın; malzeme/işçilik kalemlerini açık bir şartname ile yazın. Böylece hem komşuluk hukuku korunur hem de bütçe–zaman hedefleri tutar.