Kalıp–demir–duvar inşaatın “kaba yapı” tarafında en çok bütçe ayrılan kalemlerdir. Ancak metraj yöntemi, seçilen malzeme ve şantiye koşullarına göre birim fiyat hızla değişir. Bu yazıda; perde duvar (betonarme) ve örme duvar (bims/tuğla/gazbeton) için kalem kalem birim fiyat mantığını, örnek metraj ve örnek bütçe tablolarıyla anlatıyorum. Rakamlar örnek/varsayımsal olup bölgenizdeki gerçek teklifler ile mutlaka teyit edilmelidir.
1) Terimler: Aynı Dilden Konuşalım
- Kalıp (formwork): Betonun şekillendirilmesi için kurulan sistem. Ahşap plywood, çelik veya modüler kalıp olabilir. Birimi m² (tek yüz).
- Demir (rebar): Betonarme donatısı. Birimi kg/ton (imalat ve montaj işçiliği ayrı verilebilir).
- Perde Duvar: Taşıyıcı betonarme duvar. Birimi m² (kalıp) ve m³ (beton); demir için kg/ton.
- Örme Duvar: Taşıyıcı olmayan iç/dış bölme; bims/tuğla/gazbeton. Birimi m² (malzeme + işçilik).
- İskele & emniyet: Yüksek duvarlarda zorunlu; çoğu sözleşmede ayrı satırdır.
Önemli: Kalıp m²’si her zaman “tek yüz” hesaplanır. Bir perde duvarın iki yüzü kalıplandığı için toplam kalıp alanı 2 × (duvar alanı) kabul edilir.
2) Fiyatı En Çok Etkileyen Faktörler
- Yükseklik ve kalınlık: Yüksek perde daha fazla iskele ve ankraj ister; kalınlık beton ve donatı tüketimini artırır.
- Kalıp sistemi: Plywood (ahşap) başlangıç maliyeti düşük; çelik/modüler hızlı ve düzgün yüzey verir, m² birim fiyatı yükselir.
- Donatı oranı: Kg/m³ arttıkça toplam demir maliyeti ve işçilik artar.
- Şantiye lojistiği: Vinç, pompa erişimi, taşıma mesafeleri, dar sokaklar.
- Detay yoğunluğu: Pencere, kapı, konsol, kiriş birleşimleri; kesme/ek işçilik.
- Bölgesel fark: İşçilik saat ücreti ve tedarik mesafesi.
3) 2025 İçin Örnek Birim Fiyat Aralıkları (Arsa Hariç)
Aşağıdaki aralıklar malzeme + işçilik içeren genel kılavuz değerlerdir; teklif almadan bütçeye kesin veri olarak konmamalıdır.
3.1 Perde Duvar (Betonarme) – Kalıp & Demir
| Kalem | Ekonomik | Standart | Premium | Not |
|---|---|---|---|---|
| Kalıp (tek yüz m²) | 650 – 780 TL | 800 – 1.000 TL | 1.050 – 1.350 TL | Sistem + iskele dâhil varsayım |
| Demir malzeme (ton) | 42.000 – 47.000 TL | 48.000 – 55.000 TL | 56.000 – 65.000 TL | Sınıf ve çap dağılımına göre |
| Demir işçilik (ton) | 6.000 – 8.000 TL | 8.000 – 11.000 TL | 12.000 – 16.000 TL | Kesme–bükme–bağlama |
| Kalıp söküm/temizlik (m²) | 70 – 110 TL | 110 – 150 TL | 150 – 220 TL | Ayrı satılabilir |
Beton (m³), vibrasyon, mastar ve kür işlemleri genellikle ayrı satırdadır; istenirse “perde duvar komple” birim fiyatı da verilebilir.
3.2 Örme Duvar (Bims/Tuğla/Gazbeton)
| Tür | Malzeme + İşçilik (m²) | Not |
|---|---|---|
| Bims blok 19–20 cm | 520 – 680 TL | Ekonomik, ısı yalıtımına katkı |
| Delikli tuğla 13,5–19 cm | 600 – 800 TL | Yaygın, sağlam |
| Gazbeton (Ytong) 10–20 cm | 700 – 950 TL | Hafif, hızlı uygulama |
| Sıva filesi/köşe profili (m²) | 35 – 60 TL | Cephe ve kapı-pencere çevreleri |
Kapı-pencere lentoları, ankrajlar ve kolon–perde birleşim derzleri için ek detay gerekebilir.
4) Örnek Hesap 1: 3,00 m Yüksekliğinde Betonarme Perde Duvar (20 m uzunluk, 25 cm kalınlık)
Metraj:
- Duvar alanı (tek yüz): 3,00 m × 20 m = 60 m²
- Toplam kalıp alanı: 2 × 60 = 120 m²
- Beton hacmi: 3,00 × 20 × 0,25 = 15 m³
- Donatı varsayımı: 120 kg/m³ → 15 × 120 = 1.800 kg = 1,8 ton
Standart fiyatlarla örnek bütçe:
| Kalem | Birim | Miktar | Birim Fiyat | Tutar |
|---|---|---|---|---|
| Kalıp (tek yüz) | m² | 120 | 900 TL | 108.000 TL |
| Demir malzeme | ton | 1,8 | 51.000 TL | 91.800 TL |
| Demir işçilik | ton | 1,8 | 9.500 TL | 17.100 TL |
| Beton (C25) + vibrasyon | m³ | 15 | 2.300 TL | 34.500 TL |
| İskele/ankraj & sarf | paket | 1 | 12.000 TL | 12.000 TL |
| Ara Toplam | 263.400 TL | |||
| Beklenmeyen (%10) | 26.340 TL | |||
| Önerilen Bütçe | ~289.700 TL |
Donatı oranı kg/m³ yükseldikçe demir kalemleri aynı oranda artar. 160 kg/m³ senaryosunda toplam +%33’e kadar fark doğabilir.
5) Örnek Hesap 2: 100 m² Örme Duvar (İç Bölme – Bims 19 cm)
Metraj ve varsayım:
- Toplam 100 m² duvar; kapı-pencere düşümü zaten net metraja dâhil.
- Taşıyıcı değil, yalnız bölme.
- Birim fiyat: 620 TL/m² (malzeme + işçilik).
- Lento ve file/köşe profili için %5 ek bütçe.
Hesap:
| Kalem | Miktar | Birim Fiyat | Tutar |
|---|---|---|---|
| Bims duvar örme (m²) | 100 | 620 TL | 62.000 TL |
| File/köşe profili (~%5) | 5 m² | 50 TL | 250 TL |
| Harç, derz, ufak sarf | paket | — | 3.000 TL |
| Ara Toplam | 65.250 TL | ||
| Beklenmeyen (%10) | 6.525 TL | ||
| Önerilen Bütçe | ~71.800 TL |
Üzerine iç–dış sıva/boya kalemlerini ayrıca eklemeyi unutmayın.
6) Hızlı Karşılaştırma: Perde Duvar vs. Örme Duvar
| Kriter | Perde Duvar (Betonarme) | Örme Duvar (Bims/Tuğla/Gazbeton) |
|---|---|---|
| Görev | Taşıyıcı/rijit perde, bodrum ve kabuk elemanı | Bölme, mahremiyet, hafif kabuk |
| Birim | Kalıp m² (tek yüz), Beton m³, Demir kg/ton | m² |
| Maliyet Sürücüleri | Donatı oranı, kalıp sistemi, yükseklik, iskele | Malzeme türü, kalınlık, işçilik hızı |
| Uygulama Süresi | Kalıp kurulum + donatı + beton: orta | Hızlı (özellikle gazbeton) |
| Ek Kalemler | Ankraj, iskele, kalıp söküm | Lento, file/köşe, harç |
7) “Kaba Bütçe” İçin Pratik Formüller
- Perde Kalıp Alanı (m²) = 2 × (duvar yüksekliği × duvar uzunluğu)
- Perde Beton Hacmi (m³) = yükseklik × uzunluk × kalınlık
- Demir Ağırlığı (kg) = Beton Hacmi (m³) × Donatı Oranı (kg/m³)
- Tipik başlangıç varsayımı: 100–160 kg/m³ (projenize bağlı)
- Örme Duvar Tutarı (TL) = Net m² × Birim Fiyat (TL/m²)
8) Tasarruf İçin 10 Uygulanabilir Öneri
- Proje optimizasyonu: Gereksiz açıklık/çentik ve kalıp kırıklarını azaltın.
- Standart modüler kalıp: Aynı ölçünün tekrar kullanımı işçilik süresini düşürür.
- Ön montajlı donatı paketleri: Şantiyede bağlama süresini azaltır.
- Kaliteli vibrasyon ve kür: Yeniden imalat (tamir) riskini düşürür.
- Teslimat planı: Demir ve kalıp malzemesi “tam zamanında” gelsin; stok yükünü azaltır.
- Vinç & pompa koordinasyonu: Beklemeyi azaltmak birim maliyeti düşürür.
- Gazbeton ile hız: Taşıyıcı olmayan bölmelerde işçilik zamanını kısaltır.
- Detay kitapçığı: Lentolar, kolon–duvar birleşimleri için standart çözümler.
- Metraj netliği: “Tek yüz–çift yüz” ayrımını sözleşmede açık yazın.
- %10–15 yedek bütçe: Fiyat dalgalanmaları ve proje revizyonları için şart.
9) Sözleşme ve Hakedişte Dikkat Edilecekler
- Birim tanımları: Kalıp tek yüz m², söküm ayrı mı dâhil mi?
- Donatı toleransı: Kg/m³ aralığı ve artışların fiyatlandırması.
- Yükseklik katsayısı: 3,0 m üzeri için iskele katsayısı var mı?
- Kalıp yüzey sınıfı: Görünür beton mu? (Yüzey sınıfı maliyeti etkiler.)
- İş güvenliği: Korkuluk, yaşam hattı kimin sorumluluğunda?
- Ödeme planı: Aşamalar—kalıp kurulumu, donatı bitti, beton döküldü, söküm vs.
- Revizyon ve daha iş: Zimmet tutanakları ve birim fiyat listesine ek satırlar.
10) Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1) Kalıp m²’si neden “tek yüz” hesaplanır?
Kalıp panelleri iki yüz için ayrı ayrı kurulur; maliyet ve metraj bu yüzden tek yüz üzerinden ölçülür. İki yüzlü bir perde duvarda kalıp metrajı 2 × duvar alanı olur.
2) Donatı oranını bilmeden nasıl bütçe çıkarırım?
Proje yoksa 100–160 kg/m³ bandında varsayım yapabilirsiniz. Statik projeden kesin değer geldiğinde revize edin.
3) Plywood mu çelik kalıp mı daha ekonomik?
Küçük tekil işlerde plywood başlangıçta daha ucuz görünebilir. Seri/periyodik imalatta modüler çelik kalıp hız ve yüzey kalitesi ile toplam maliyeti dengeleyebilir.
4) Perde duvarda iskele her zaman ayrı mı?
Yükseklik ve erişime göre değişir. Bazı firmalar iskeleyi birim fiyata gömer, bazıları ayrı kalem yazar. Sözleşmede netleştirin.
5) Örme duvarda m² birim fiyatına neler dâhil?
Genelde blok/tuğla, harç, işçilik dâhildir. Lento, file/köşe profili, ankraj, ses/ısı yalıtımı çoğu zaman ayrıca fiyatlanır.
6) Gazbeton neden daha pahalı görünüyor?
Malzeme birim fiyatı daha yüksek olabilir; ancak hızlı uygulama ve hafiflik sayesinde toplam sürede tasarruf sağlar.
7) Kalıp söküm ve yüzey tamiri nasıl fiyatlanır?
Kimi firmalar kalıpla birlikte verir, kimi m² başına ayrı yazar. Görünür beton isteniyorsa yüzey tamiri ve parlatma kalemi ayrıca artar.
8) Beton sınıfı ve katkılar fiyatı etkiler mi?
Evet. Yüksek sınıf beton (C30–C40), su geçirimsizlik, hava sürükleyici ve kıvam katkıları m³ fiyatını yükseltir.
9) Duvar yüksekliği arttıkça maliyeti nasıl düşünmeliyim?
3,0 m üzeri yüksekliklerde iskele ve emniyet ihtiyacı artar; kalıp işçilik süresi ve ankraj tüketimi de yükselir → m² fiyatı artar.
10) Bütçemde ne kadar payı beklenmeyen giderlere ayırmalıyım?
En az %10–15 önerilir. Çelik fiyatındaki dalgalanma ve proje detay değişiklikleri bu payı hızla kullanabilir.
Sonuç
Kalıp–demir–duvar fiyatları, doğru metraj ve net birim tanımlarıyla yönetilebildiğinde sürprizlere kapalı bir bütçe hâline gelir. Perde duvarda tek yüz kalıp m² ve kg/m³ donatı hesabını; örme duvarda ise net m² ve detay kalemlerini (lento, file, köşe, iskele) netleştirin. Şantiye lojistiğini (vinç/pompa/erişim) planlayıp standart detay kitapçığı ile ilerlemek, hem kaliteyi hem de toplam maliyeti kontrol etmenin en kestirme yoludur.